Vormen van huwelijk en samenwonen

Als jullie in gemeenschap van goederen getrouwd zijn, hebben jullie beiden recht op de helft van de bezittingen; de helft van de baten maar ook de helft van de schulden. Dit geldt niet als er sprake is van privégoederen, zoals een ontvangen erfenis of verkregen gift onder een uitsluitingsclausule. Ook wanneer jullie in het verleden samen contracten hebben gemaakt, kan het zijn dat de verdeling anders wordt.

Een uitsluitingsclausule regelt dat een schenking of erfenis niet binnen de huwelijksgemeenschap valt, maar privébezit wordt. Bij een eventuele scheiding hoeft de schenking of erfenis dan niet te worden gedeeld. Een uitsluitingsclausule kan nadelig zijn als het huwelijk eindigt door overlijden. Als de schenking of erfenis wel tot de gemeenschap behoort, dan is dat vaak gunstiger voor de erfbelasting. Om deze reden wordt voor grote schenkingen vaak gewerkt met een versoepelde uitsluitingsclausule. Bij echtscheiding geldt de clausule, maar als het huwelijk eindigt door overlijden komt zij te vervallen. De schenking valt dan alsnog in de gemeenschap van goederen.

Wanneer je voor het huwelijk naar de notaris gaat om zaken aangaande het huwelijk in een akte te regelen, is er sprake van huwelijkse voorwaarden. Bij een scheiding is het van belang wat er destijds in deze voorwaarden is opgenomen en wat hiervan ook daadwerkelijk is nageleefd. Vaak is er een status van zaken of goederen opgetekend die in eigen bezit blijven. Er kunnen bij het beëindigen van een huwelijk drie perioden gekenmerkt worden:

Vóór de datum van de huwelijkse voorwaarden:
Wat had ieder in bezit ?

Tijdens het huwelijk:
Wat is er verrekend, aangeschaft, verkregen of aangegaan?

Na het huwelijk:
Hoe moeten boedel en vermogens gescheiden worden?

Bij een geregistreerd partnerschap gelden vergelijkbare rechten en plichten als bij een huwelijk. Er is alleen sprake van een beperking van familierechtelijke gevolgen.

Wanneer er zaken verdeeld of geregeld moeten worden bij het beëindigen van een samenleving is het goed om een convenant of overeenkomst 'beëindiging samenleving' op te laten stellen. Zo voorkom je latere onduidelijkheden en mogelijke misverstanden. Wanneer jullie een samenlevingscontract hebben laten opmaken dan staat hierin ook vermeld op welke wijze de beëindiging geëffectueerd dient te worden. Het ontbinden van de samenwoning via de rechtbank is niet nodig.